Topelastiek monteren

Topelastiek en de montage ervan

Vroeger bevestigde ik mijn tuig met behulp van een stukje fietsventiel aan de top van mijn hengel. Een dunne top in combinatie met, een weerbarstig stukje ventiel en het feit dat ook ik wel eens ongeduldig ben, leidde er toe dat ik in het verleden regelmatig het bovenste stukje van mijn top brak. De introductie van de connector was voor mij dan ook een welkome geschenk.
Vrijwel gelijk met deze introductie, was ook die van het topelastiek. Het feit dat je bij een goed afgesteld elastiek met nylon van een geringere diameter goed uit de voeten kan en met behulp van een connector snel van tuig kan wisselen, zijn in deze de belangrijkste winstpunten. De visser die dit alles heeft bedacht, heeft wat mij betreft een lintje verdiend. Voor een optimaal gebruik van dit alles, is naast een goede montage ook het in conditie houden en het regelmatig controleren van uw elastiek van belang. Het elastiek of de vaste top, met daaraan de connector vormt nu eenmaal dé verbinding tussen u en de gehaakte vis.

De winter, een periode waarin het leeuwendeel van de vissers hun hengeluitrusting in orde maakt, is dan ook het ideale moment hier eens bij stil te staan. Gezien het belang van correct gemonteerd en goed onderhouden elastiek (inclusief connector), wil ik hier middels deze review aandacht aan besteden.


De internal en external bus
Carbon kan soms zo scherp zijn als glas. Vooral wanneer het carbon breekt, scheurt of op een andere wijze wordt beschadigd. Daar waar het elastiek de top verlaat (veelal onder spanning en onder een bepaalde hoek) is de kans op beschadiging het grootst. Een correct gemonteerde PFTE bus voorkomt dit. PFTE, een soort kunststof, zorgt ervoor dat het elastiek soepel en zonder beschadiging de top kan verlaten. De maat van de door u gebruikte bus is afhankelijk van de diameter van het te monteren elastiek. Hoeveel te dunner het elastiek, des te kleiner kan en mag de opening van uw bus zijn. Bij de keuze van de diameter kijk ik altijd of het elastiek (de maat en het type waarmee ik wil gaan vissen) goed zonder spanning door de bus loopt. Is dit het geval, dan ben je als visser er van verzekert dat ook bij een geringe spanning het elastiek altijd netjes terug in de top schiet. U zult wat dat betreft niet de eerste visser zijn waarbij na de dril van een vis, het laatste stukje van het elastiek buiten de top blijft hangen………

PTFE Bussen.


PFTE bussen
Een tweede aandachtspunt bij het bepalen van de maat, is de hoeveelheid top die van uw hengel moet worden afgesneden. Vroeger had ik buikpijn, wanneer mijn hengel hierdoor ineens een halve meter korter werd. Tegenwoordig zijn wat dat betreft gelukkig steeds meer hengels standaard voorzien van een top met aan het eind een grote opening (diameter). Vaak hoeft er dan niet eens te worden gezaagd. Wanneer een top pas gemaakt moet worden, is het van belang dit rustig en wel overwogen te doen. Is er eenmaal een stuk van je top af, dan kan je wat dat betreft niet meer terug….. Zelf gebruik ik hiervoor een klein scherp vijltje. Ook een fijn ijzerzaagje of een scherp schaartje heb ik in deze wel eens zien gebruiken. Het is van belang eventuele braampjes en scherpe stukjes carbon eerst te verwijderen (glad te schuren met een heel fijn stukje schuurpapier), alvorens de bus te plaatsen. Een tip in deze is de top precies pas te maken, zodat de bus licht klemmend over het uiteinde van uw top kan worden geschoven. Betreffende bus hoeft dan niet te worden geplakt, deze kan hierdoor later opnieuw worden gebruikt.
Het verschil tussen een internal en een external bus is, dat bij een internal bus deze in de top wordt gemonteerd, terwijl een external bus deze op of over de top wordt geplaatst. De kans op beschadiging van het elastiek is bij een internal bus kleiner dan bij een external exemplaar. Dit type bus tref je vaak aan bij de echte wedstrijdvisser (zij willen zeker zijn van hun materiaal en laten niets over aan toeval). Het feit dat bij een internal bus met een identieke diameter als die van een external, een flink stuk extra van de top moet worden afgezaagd, weerhoud de meeste vissers ervan deze te monteren. Ondanks het feit dat ik weet dat een internal bus beter is, vis ik zelf al jaren naar volle tevredenheid met external bussen. Het is maar net hoever je in deze wilt gaan.
Vaste en losse connectoren
Bij de introductie van de connector, was ik waarschijnlijk een van de eerste vissers die al zijn tuigjes had voorzien van een zogenaamd bevestigingslusje. Tjonge, wat had ik een hekel aan dat fietsventiel. De connector, waarmee een tuigje aan een hengel wordt bevestigd, is wat dat betreft vrij universeel. In alle gevallen betreft het een kuststof lipje (waar achter het bevestigingslusje wordt geplaatst) dat kan worden geborgd. Door de eenvoud, gaat hier gelukkig weinig mis. In al de jaren dat ik ermee vis, heb ik slechts een keer een connector gehad waarvan het ringetje waarmee het lipje wordt geborgd te los zat. Dit euvel had ik gelukkig snel opgelost met behulp van een klein elastiekje.
Het verschil tussen een vaste- (holle) en een losse (reguliere) connector, betreft de wijze van bevestiging. Wanneer een connector rechtstreeks aan de hengel wordt bevestigd, spreek je over een zogenaamde “vaste” connector. De maat is afhankelijk van de diameter van het uiteinde van de top van uw hengel. De holle “onderkant” van een dergelijk type connector dient namelijk net over het uiteinde van uw top te passen. Met behulp van een druppeltje lijm (zelf gebruik ik hier secondelijm), wordt de connector bevestigd. Controleer altijd nadat de lijm is uitgehard, of de connector goed vast zit……dit voorkomt problemen tijdens de dril.
Het tweede type is de zogenaamde “losse” connector. Deze wordt aan het uiteinde van het getrokken topelastiek geknoopt. De maat is afhankelijk van de diameter en het type elastiek dat getrokken is. Ook hier heb je allerlei maten. Het knopen van een dergelijke connector is betrekkelijk eenvoudig (zie foto). Veel vissers maken het zichzelf hier onnodig moeilijk door het leggen van allerlei moeilijke en vooral ingewikkelde knopen. Van belang is om een eenvoudige knoop te gebruiken welke makkelijk aangetrokken kan worden. Een tip in deze is om de knoop goed te bevochtigen alvorens deze aan te trekken. Hierdoor voorkomt u beschadiging, hetgeen de levensduur van uw elastiek ten goede komt.
De Bung
Met de nieuwste methode, waarbij het elastiek onderaan het topdeel naar buiten komt (voor een nog betere controle tijdens de dril van grote vis)buiten beschouwing gelaten (o.a. bij Shimano het zgn. Elastificatie Systeem en bij Preston de Pullakit) , zijn er in principe twee mogelijkheden om de andere kant van het getrokken elastiek vast te zetten. In beide gevallen betreft het een kunststof onderdeel dat in de top wordt vastgezet. Dit onderdeel voorkomt dat het elastiek uit de top wordt getrokken. Het bekendste is de bung. De bung is een soort taps toelopend stukje kunststof wat na pas te zijn gemaakt door de spanning van het elastiek vast in de top komt te zitten. Het tweede type is de zogenaamde internal connector. Deze wordt veelal aan het eind van een topdeel geplaatst (heeft een diameter gelijk aan de buiten diameter van desbetreffend topdeel en wordt zodoende niet in hengeldeel getrokken).
Het verschil tussen deze twee wijze van montage is, dat je bij een bung met een zogenaamde sleutel tussentijds de spanning van het elastiek kan veranderen. Zo kan bijvoorbeeld wanneer er gevist wordt met een erg dun nylon het elastiek wat losser worden gezet of wanneer er juist vanwege de enorme hoeveelheid vis tempo moet worden gevist, deze wat strakker worden gehouden.
Een tip in deze is om bij de montage van nieuw elastiek wanneer u een bung gebruikt, hier wat extra elastiek op te draaien. Als visser kan je dan op enig moment wanneer het elastiek (veelal in eerste instantie bij het stuk wat het eerste uit de top komt) slijtage vertoond, het slechte stuk vervangen zonder meteen een compleet nieuw elastiek te moeten trekken.
Diverse soorten Bungs

Diverse soorten bungs

Type elastiek
Er is tegenwoordig voor vrijwel ieder type vis elastiek op de markt. Niet alleen qua diameter, maar ook wat betreft soort. Zo kennen wij naast rond “vol”elastiek ook een holle variant.
Diverse soorten elastiek.



Dit holle elastiek, wat tegenwoordig ook al te verkrijgen is met en zonder vloeistof, wordt veelal ingezet voor de zwaardere visserij (grote brasem, zeelt en karper). Bij de “normale” visserij gebruikt men veelal het reguliere, het zogenaamde vol, ronde elastiek. Ook hier kennen wij inmiddels verschillende uitvoeringen t.w. het zogenaamde latex en de gekleurde versie alsmede het elastiek wat inmiddels wel en niet van slik is voorzien. Dit Slik of lubricant zo als het ook wel wordt genoemd, is een soort olieachtige vloeistof voor het in optimale conditie houden van je topelastiek.
De keuze van je elastiek is afhankelijk van de soort vis die je wilt gaan vangen alsmede van het type hengel waarin het elastiek getrokken wordt. Een powerhengel (er zijn er tegenwoordig al waar vol op de top met 24/00 lijn gevist kan worden), deze zijn gemaakt voor het echte zware werk. Dit soort hengels zijn uitermate geschikt voor de zwaardere typen elastiek. Een fijne (delicate) wedstrijdhengel, waarmee in het algemeen met nylon met een diameter van 6, 8,10, 12 en in sommige gevallen 14/00 wordt gevist, dit type hengels wordt veelal voorzien van de dunnere typen vol elastiek. Een goede tip in deze is elastiek te trekken met een trekkracht welke net iets hoger is dan die van de zwaarste/dikste onderlijnen waarmee je wilt gaan vissen. Wanneer het elastiek voldoende trekkracht heeft, kan je wanneer je vast komt te zitten middels het elastiek je hoofdlijn los trekken. In het ergste geval zal de onderlijn breken (deze heeft n.l. de minste trekkracht). Voorzie het geheel van een nieuwe onderlijn en er kan weer gevist worden.
Het bepalen van de juiste diameter van je elastiek, is iets dat voortkomt uit de jarenlange ervaring. Het is net als bij nylon, ieder merk heeft zo zijn eigen eigenaardigheden en trekkracht. Zorg altijd dat het geheel (de hengel, het tuig alsmede het te trekken elastiek) goed op elkaar is afgesteld. Mocht u twijfelen, vraag een collega vissers of uw hengelsportzaak om advies. Schroom niet, zo zijn wij immers allemaal begonnen.
De trekveer
De trekveer is niets mee en minder dan een stugge ijzeren draad, waarmee je gemakkelijk het elastiek door je topdelen trekt. Belangrijk is om het eventueel knikken van een dergelijke veer te voorkomen. Haal daarom de veer altijd met zorg uit elkaar en rol hem na gebruik weer zorgvuldig op! Indien er zuinig mee om wordt gegaan, gaat een dergelijke veer jaren mee. Een zijde van een dergelijke veer is voorzien van een soort lus, waaraan het elastiek vast geklemd kan worden.



Elastiek montage van connector

Montage en eindresultaat ptfe bus , elastiek en connector.

Topdelen met bung, elastiek,topbus en connector



Conclusie en... meer informatie
Wanneer je iets beheerst, lijkt het allemaal zo gemakkelijk. Je staat onvoldoende stil bij het feit dat er vissers zijn die met dit alles moeite hebben. Gezien de leuke reacties welke ik heb ontvangen inzake mijn eerdere reviews over het knopen van onderlijnen alsmede het feit dat veel vissers gedurende de winter hun hengels in orde maken, vond ik het tijd hier een review aan te wijden. De beste leerschool is en blijft in deze de praktijk. Het goed monteren van elastiek alsmede het ermee vissen, leer je het best door er domweg mee aan de slag te gaan. Zelf vis ik veelal met elastiek van ca 1 mm. in combinatie met onderlijnen van 6/00, 8/00 en heel soms 10/00. Wanneer ik een zeelt, karper of in sommige gevallen een flinke vals gehaakte brasem aan mijn lijn heb waarbij het elastiek tot het uiterste uit de top getrokken wordt, is dat kicken. Zo’n adrealine shot is wat dat betreft niet in woorden uit te drukken.
Deze review wil ik afsluiten met een paar praktische tips:
• Trek het elastiek na het gemonteerd te hebben een aantal keren zo ver mogelijk uit de top (ik vraag altijd mijn zoon het uit te lopen). Het elastiek verliest veelal na een á twee keer flink uit te zijn getrokken iets van zijn rek. Span eerst hierna het elastiek.• Indien tijdens het vissen het elastiek niet of slecht terug getrokken wordt, kan je het uiteinde van de top even onder water houden (nat elastiek glijdt makkelijker).• Controleer altijd voor het vissen het elastiek op eventuele beschadigingen. Veelal vindt je deze het eerst aan het uiteinde van het topelastiek (daar waar de connector is bevestigd).• Er is speciale vloeistof voor het in conditie houden van uw elastiek. Bevochtig af en toe uw elastiek hiermee (je hebt maar weinig nodig).